Merkwaardig: terwijl nog steeds heel veel vrouwen thuis willen bevallen, dreigt de thuisbevalling te verdwijnen. Wat is er nodig om de thuisbevalling te redden? Dat betoogt Rachel Verweij.
De discussie over de thuisbevalling barst weer los, en vooral de tegenstanders krijgen een stem in de Volkskrant. Dat er in een hoog ontwikkeld land als Nederland nog steeds zoiets achterlijks bestaat als thuisbevalling zou het werk zijn van de ’thuisbevallingsmaffia’, de verloskundigen die vooral hun eigen portemonnee willen spekken. Het is jammer dat de discussie over de toekomst van geboortezorg opzo’n manier wordt gevoerd, want het zijn niet de verloskundigen die vragen om thuisbevallingen, dat zijn de ouders. En er staat wel degelijkwat op het spel. Ouders willen massaal thuis bevallen. Uit onderzoek van TNO uit 2008 blijkt dat 70 procent van de ouders dit graag wil. In onze eigen enquête onder jonge ouders, die nog niet is gepubliceerd, vinden we een vergelijkbaar getal: 67 procent zou het graag willen, als het kan. Nog eens 10 procent vindt het belangrijk dat in Nederland die mogelijkheid bestaat, ook al willen ze er zelf geen gebruik van maken. En ook al bevallen de meeste ouders uiteindelijk in het ziekenhuis, zij zijn vooral tevreden als het thuis gebeurt. Waarom bevalt dan nog maar 23 procent van de ouders thuis? Voor een deel is dat eenbewuste keuze: de wens voor pijnbestrijding of een voorkeur voor het ziekenhuis. Maar voor het merendeel van de vrouwen geldt dit niet. Deze vrouwen belanden in het ziekenhuis omdat het aantal doorverwijzingen de afgelopen decennia sterk is gestegen. Of omdat het ziekenhuis in hun eigen buurt gesloten is en ze erg ver moeten reizen, waardoor thuis bevallen niet meer mogelijk is. Of omdat ze bang zijn gemaakt door een constante stroom negatieve artikelen, zoals het recente artikel van Barbara van Erp in de Volkskrant van 9 mei. Natuurlijk is het goed om de Nederlandse geboortezorg kritisch tegen het licht te houden, zoals Van Erp doet. Ze schetst bijvoorbeeld een goed beeld van verbeterende samenwerking tussen verloskundigen en gynaecologen. Het lijkt er inderdaad steeds meer op dat dat de zwakke plek is in het Nederlandse systeem. Ook haar beschrijving van het verdwijnen van de thuisbevalling is accuraat: als je de cijfers doortrekt, is het einde van het Nederlandse systeem binnen tien à vijftien jaar bereikt. Maar het wrange is: artikelen zoals die van Van Erp werken daarbij als een self-fulfilling prophecy.
Het is merkwaardig: terwijl nog steeds heel veel vrouwen thuis willen bevallen, dreigt dethuisbevalling te verdwijnen. Wat is er nodig om de thuisbevalling te redden? In de eerste plaats: onderzoek, en vooral ook eerlijke voorlichting over dat onderzoek – want daar ontbreekt het te vaak aan. Het UMC-onderzoek waarnaar Van Erp verwijst, werpt belangrijke vragen op over ons verloskundig systeem. Maar let op: het onderzoek gáát helemaal niet over de thuisbevalling. Uit TNO-onderzoek onder ruim een half miljoen vrouwen uit 2008 blijkt dat thuis bevallen even veilig is als in het ziekenhuis, en minder kans levert op ingrepen. Vervolgonderzoek is nodig. Verder is onderzoek nodig naar de alsmaar toenemende doorverwijzingen. Lang niet alle gronden zijn evidencebased, ook al lijkt het daar soms wel op. Tevens is onderzoek nodig naar de gevolgen van het sluiten van ziekenhuizen in dunbevolkte regio’s: dit zou weleens een verhoging van het sterftecijfer kunnen gaan opleveren in de toekomst. In de tweede plaats: kritische consumenten. Ouders, tel je knopen! Informeer je. Laat je geen angst aanjagen. Barbara van Erp heeft zich indertijd wel erg makkelijk in de luren laten leggen door haar verloskundige. Toen ik in dezelfde tijd zwanger was, wist ik drommels goed dat er een gerede kans was dat ik in het ziekenhuis zou belanden. Wees kritisch tegen je verloskundige of gynaecoloog. Houd in de gaten dat zij ook een (financieel) belang kunnen hebben bij het advies dat ze geven. Stel vragen over je transport naar het ziekenhuis en over de risico’s van wel en niet medisch ingrijpen. Maak je eigen afwegingen. En teken onze petitie: hetouderschap.nl/petitie. In de derde plaats: veel meer aandacht voor de wensen van vrouwen en hun partners. Daar hoort de wens voor pijnbestrijding en de voorkeur voor een ziekenhuisbevalling bij, maar óók de wens om thuis te blijven en gevrijwaard te blijven van onnodige ingrepen. Vrouwen zijn geen romantische zwijmelaars als zij graag thuis bevallen. Modern (hersen)onderzoek laat meer en meer zien hoe belangrijk de rol is van hormonen bij de hechting met de baby, bij het geven van borstvoeding en wellicht zelfs bij het zelfvertrouwen van moeders en het risico op postnatale depressie.
Een positieve bevallingservaring draagt bij aan de toestroom van hormonen. Natuurlijk kan zo’n positieve ervaring, met bijvoorbeeld het kiezen van je eigen baringshouding en het onmiddellijk aanleggen van de baby na de bevalling, ook gestalte krijgen in het ziekenhuis. En natuurlijk is thuis bevallen geen garantie op zo’n positieve ervaring. Maar vrouwen – en hun partners – weten blijkbaar precies waar hun kansen het gunstigst liggen.
Wees kritisch ten opzichte van je verloskundige of gynaecoloog
Ouders, informeer je. Tel je knopen! Laat je geen angst aanjagen
Rachel Verweij, Ouderschap
