De teksten zijn afkomstig uit Bloed. De bijbehorende foto’s maken deel uit van het archief van de familie Smulders

Het herenhuis in het centrum van Breda

We gaan in een kolossaal herenhuis wonen. Midden in het centrum, schuin tegenover het Begijnhof.
Zodra we de voordeur uit lopen staan we meteen in een benauwde, veel te drukke straat. Vier keer per uur denderen hier reusachtige stadsbussen doorheen. Op de smalle stoep, op weg naar school, moet ik mijn adem inhouden voor de vieze diesellucht. Als ze voorbijrazen, houden Clara en ik elkaar vast. Auto’s en bussen zijn gevaarlijke, stinkende monsters die je voortdurend in de gaten moet houden, anders word je doodgereden. We lopen twee keer per dag door die straat, meestal samen met ons vierjarige broertje Bartje, die we op weg naar school bij de kleuterschool moeten afleveren. Mijn moeder kijkt ons na. Ze moet doodsangsten uitstaan. Op straat groeten de mensen elkaar niet. Dat is heel gek.

Het nieuwe huis (wit huis rechts) aan de rand van Breda

Aangezien mijn ouders uiteindelijk toch meer buiten willen wonen, stort mijn moeder zich vol overgave op het ontwerpen van een nieuw huis, daarna op de begeleiding van de bouw. We verlaten het centrum van de stad voor een andere plek aan de rand van het Montensbos. Hier kijken we uit over half onder water gelopen weilanden met paarden, watervogels en eenden. Mijn leven wordt weer groen.

Moeder Smulders met haar jongste kind

Het leven in Breda betekent voor mijn moeder het begin van een nieuw tijdperk. Ze werkt niet meer in de praktijk en heeft eindelijk meer tijd voor zichzelf. Maar haar rust duurt niet lang. Als ik samen met mijn moeder in een kledingwinkel ben, zegt ze plotseling dat we binnenkort weer een nieuwe baby krijgen. Zonder te wachten op mijn reactie kijkt ze direct in het rond. ‘Waar hangen de jurkjes?’
Ik kijk haar stomverbaasd aan. Waarom vertelt ze dit zo langs haar neus weg? Dit is toch groot nieuws? Ik huppel van vreugde tussen de kledingrekken. Een nieuwe baby! Mijn moeder krijgt haar achtste kind. Mijn jongste broertje Bartje zit al op de kleuterschool, de oudsten zijn aan het puberen. Een nieuwe baby past er eigenlijk niet meer bij. Maar zoals altijd herneemt mijn moeder zich snel.

Beatrijs met haar jongere broertje

Stel dat mijn vader en moeder in Wenen één uur later in bed hadden gelegen, dan was ik er niet geweest. Dan was er iemand anders ontstaan. Als ze een kwartiertje eerder naar bed waren gegaan, was ik misschien wel een jongen geworden. En zou ik lijken op een van mijn broertjes. Of stel dat mijn ouders een maand later gewoon thuis een kind hadden verwekt was er weer een totaal ander persoon ontstaan, met heel andere eigenschappen. Wie ik nu ben en zoals ik nu ben, heeft dus aan een zijden draadje gehangen. Heel belangrijk kan het dan ook niet zijn, dat ik besta. Ik ben inwisselbaar en vervangbaar. Geen gedachte waar ik heel vrolijk van word. Het liefst was ik uitverkoren, onvermijdelijk en noodzakelijk geweest.

Het gezin Smulders

Ik ben de middelste van zeven kinderen. Boven mij twee dominante zussen en een drukke broer. Onder mij een lief, rustig zusje en twee kleine broertjes, die de meeste aandacht van mijn moeder opeisen. Soms hoor ik bij de groten, soms bij de kleintjes – zoals het me uitkomt. Met zoveel speelkameraadjes hoef ik me nooit te vervelen. Af en toe word ik buitengesloten. Dat is het allerergste wat er bestaat. Ik wilde een keer meespelen met Marina en haar vriendinnetjes, maar dat mocht niet van haar. Toen ik te lang bleef dralen trok Marina me opeens mee en sloot me op in de donkere gangkast. Ik zag geen hand voor ogen, zocht met mijn handen waar de muren waren. Ik had geen idee hoelang het zou duren en was doodsbang. Misschien zou ik wel stikken.

Au pair in Dublin

Ik kom terecht in een vroom, streng katholiek gezin in een van de buitenwijken van Dublin, niet ver van het strand. Theresa, de vrouw des huizes, is somber. Ze flapt eruit dat ze het niet aankan om nóg meer kinderen te krijgen. Zelfs condooms zijn door de paus verboden. Haar man zal ze om die reden dan ook beslist niet gebruiken. Als je geen kinderen meer wilt, wordt seks, zeker voor katholieke vrouwen, kennelijk een heel groot probleem. Wat moet je dan? Nou, dan lap je die paus toch aan je laars? denk ik meteen. Waar bemoeit die man zich mee? Je kunt toch ook seks weigeren? Gewoon ermee ophouden als je genoeg kinderen hebt? Of zou dat niet kunnen? Kan er een soort dwang zijn?

Op het strand in Dublin

De jongens nodigen ons uit om naar het lifeguard-huisje te komen. Een beetje vrijen in het donker, daar hadden we stiekem op gehoopt. Ik voel Jacks stijve pik nogal dwingend en prominent tegen mijn onderbuik aan drukken. Het lijkt wel een soort harde stok. Ik schrik ervan. Toch besluit ik tot een nadere inspectie en grijp zijn pik vast. Wat een immens ding! Moet en kan dit er echt helemaal in? Jack ziet mijn onthutste gezicht en lacht me lief toe. Hij merkt direct dat hij met iemand aan het zoenen is die dit nog nooit eerder heeft meegemaakt. Ik kijk hem ongelovig aan en lach terug, terwijl ik nog altijd dat enorme, voor mijn gevoel potsierlijke apparaat van vlees en bloed vasthoud.
‘Can you believe this?’ fluister ik.

Het gezin Smulders (Beatrijs in groene jurk) voor het huis

Mijn vader hanteert vaste regels die hij op alle kinderen toepast – gelijke monniken, gelijke kappen. Dat pakt voor het ene kind goed uit, voor het andere minder. Soms zelfs ronduit slecht. Clara vindt hem te dwingend, te overweldigend. Zij heeft meer de inborst van mijn moeder. Als mijn vader te enthousiast of te autoritair doet, zoekt zij vaak dekking achter of zelfs onder mijn moeders rokken. Zo baant iedereen bij ons thuis, al naargelang zijn of haar karakter, zich een weg door de jungle van het grote gezin. Maar hoe we ons ook proberen te handhaven, dit is ons basisstation. Hier wordt ieder van ons groot.

Beatrijs vlak voor haar vertrek naar Amerika

Nog een jaar thuis? Ik word al misselijk bij het idee. Ik kan aan niets anders denken dan aan Amsterdam. Omdat ik per se uit huis wil, verzin ik een list. Philomeen is een jaar in Amerika geweest, via een uitwisselingsprogramma. Zij kwam vrolijk en bevrijd terug. Dat lijkt de meest aantrekkelijke uitweg. Als ik een jaar ben weggeweest is Amsterdam de meest logische vervolgstap. Mijn ouders twijfelen, ze vinden me eigenlijk nog te jong. Toch blijf ik doordrammen om zo snel mogelijk naar Amerika te vertrekken. Aan het eind van de zomer van 1969 ga ik voor een jaar naar het land van Jacky Kennedy. Zes jaar nadat haar man is doodgeschoten. Mijn eerste grote vuurproef.

Beatrijs (midden links) met Amerikaanse klasgenoten

Op La Feria High, mijn high school, regeert een allesoverheersende prestatiecultuur. Het schoolleven is één grote wedstrijd. Het gaat om de beste football-speler, de slimste van de klas, de knapste cheerleader. Ik dacht dat mijn vader gericht was op presteren maar in vergelijking met de Amerikanen is hij een watje. De manier waarop mijn leeftijdgenoten met elkaar omgaan is in mijn ogen bijna altijd onecht. Overdreven hysterisch. Oh my God! Oh my gash! That’s great! Wonderful! Awesome! I love you sooo much! Verhalen worden continu in superlatieven verteld. Ik begrijp hun humor niet en zij de mijne niet.

Beatrijs na haar Amerikaanse make over

De invloed van de schoonheidspolitie van La Feria High is onontkoombaar. Op een dag moet ik eraan geloven. In het huis van een van mijn klasgenootjes krijg ik een volledige make-over. Een schoonheidsbehandeling the American way. Ze scheren mijn benen, maken me op, verven mijn wimpers en wenkbrauwen. Prikken gaatjes in mijn oren, zodat ik oorbellen kan gaan dragen.
‘Oh my God! Wow! Oh Beatty, now you are só beautiful! We lóóóve your looks!’
Toegegeven, mijn lichte ogen spreken met make-up duidelijk meer. Toch is het een vervreemdende ervaring dat ik nu pas mooi ben en daardoor in hun achting stijg. Eindelijk ben ik een van hen. Vanaf dat moment word ik ook door jongens mee uitgevraagd. Sexy is vooral gekoppeld aan uiterlijke schoonheid. Een mooi uiterlijk geeft een meisje status, macht en uitzicht op toekomstgeluk.

Beatrijs bij haar examen in La Feria, Texas

Een maand later zit mijn tijd in Amerika erop. Voor ik terugvlieg ga ik naar een bijeenkomst voor alle Europese studenten die het jaar in Amerika hebben gestudeerd. Ik heb veel gemist. Zij hebben het hippe en moderne Amerika meegemaakt, met popconcerten en de vrijheid, waar ik zo naar verlangde. Als ik daar had gezeten, had ik nooit die verzengende heimwee gehad. Het was lang niet altijd gemakkelijk, maar ik voel dat ik er sterker van ben geworden. Voor het eerst in mijn leven was ik helemaal op mezelf aangewezen. Het is afgelopen met overvolle bakken popcorn, mega-hamburgers en reuzenpakketten tomatensap. Ik ben achttien jaar en dertien kilo zwaarder.

Beatrijs (rechts) in de pepsquad van La Feria High

Op school word ik lid van de pep squad. Voortaan moedig ik iedere week met gespeeld enthousiasme de football boys, de La Feria Lions, aan.
Make a touch down! Make a touch down! And if you don’t, I won’t scratch your back, but if you do, I will cheer for you! Yeah!!! Yeah!! We dragen bespottelijke pakjes. Maar goed, het moet en ik doe het. Maar eigenlijk is het een volkomen idiote vertoning van georganiseerde aanmoediging, zonder spontaniteit.
Na het vertrek bij mijn eerste familie gaat het leven me gemakkelijker af. Ik voel me sterker. La Feria krijgt van mij een tweede kans.

Beatrijs met Mexicaanse klasgenoten

In La Feria zie ik hoe rassendiscriminatie er in het dagelijks leven aan toegaat. Onze school is weliswaar gemengd, maar er heerst overduidelijk een vorm van apartheid. Op de eerste dag hoor ik al direct dat ik moet uitkijken voor the Latins, een neerbuigende naam voor Mexicanen die in de droge periode in groten getale de grensrivier Rio Grande oversteken. Ze komen als illegale arbeiders op de citrus- en katoenplantages of de olievelden werken.
Wit en zwart gaan hier niet met elkaar om. Ik mag absoluut niet met Mexicaanse jongens uitgaan. Voor mijn eigen veiligheid, zo moet ik begrijpen. Behalve onderontwikkeld zijn ze namelijk niet te vertrouwen. En vaak crimineel. No way dat ik alleen van school naar huis mag. Dan is de kans te groot dat ik door hitsige Mexicanen word verkracht.

Krantenartikel in La Feria News

Alles is hier anders. In Nederland gaan jongeren op de fiets naar school. In La Feria rijden tieners al op hun zestiende in hun eigen Chevy naar high school. Voor ieder wissewasje pakken ze de auto. Je haren lang laten groeien als teken van protest? Ondenkbaar. Hippies met bloemen in hun haar en met ontblote bovenlijven… die zijn vies. Ik moet het uit mijn hoofd zetten om naar Woodstock te gaan, dat is direct duidelijk. Alleen al de naam Woodstock is hier vloeken in de kerk. Alle nieuwe ontwikkelingen gaan geruisloos aan La Feria voorbij. Ik ben tien jaar teruggezet in de tijd. Afgesneden van alles waar het op dit moment in de wereld om draait.

Beatrijs verkozen tot Queen March of dimes

Net als mijn klasgenoten loop ik nu ook iedere dag perfect opgemaakt de school binnen. De reacties zijn overweldigend. Door mijn spectaculaire metamorfose krijg ik meer aandacht dan ooit. Tot mijn stomme verbazing tel ik eindelijk full swing mee. Met make-up ben ik interessanter dan zonder, ik word zelfs verkozen tot Queen of March of Dimes. Niet dat deze titel veel voorstelt, maar ik mag in vol ornaat, mét sjerp, poseren naast de onvolprezen Spencer, die doorgaat voor de knapste jongen van de school. Voor het eerst in mijn leven ben ik schaamteloos ijdel. Nooit eerder stond ik zo lang voor de spiegel. Ik ben gegijzeld in het kamp fake it till you make it. Ik kan het nauwelijks geloven, maar eindelijk voel ik me mooi. Ik leer dat je make-up kunt gebruiken als een masker, waar je je effectief achter kunt schuilhouden. Zo verlies ik in Amerika in zekere zin mijn onschuld.

Naar een bal in La Feria, Texas

Mocht het gesprek toch een keer besmuikt over seks gaan, dan doen de meisjes alsof het ver van hun bed is. Seks voor het huwelijk is zondig, vulgair en vies. Iets wat alleen sletten doen. Het behoud van je maagdelijkheid is het behoud van je eer. Meisjes kronkelen zich wel in allerlei bochten om aantrekkelijk gevonden te worden. Tegelijk dienen ze zich te allen tijde te gedragen. De jongens brengen hun date zaterdagavond weer keurig thuis. Er is niets is gebeurd wat niet door de beugel kan. Vervolgens rijden de hitsige jongens naar de Mexicaanse grensstad Matamoros. Daar drinken ze zich moed in om vervolgens op de lokale hoertjes te gaan oefenen. Iedereen weet dat dit gebeurt. Het wordt zelfs gezien als behoorlijk stoer. Niet in de laatste plaats door de meisjes.