door Beatrijs Smulders, verloskundige & auteur
Uit onderzoeksgegevens van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) kwam naar voren dat in Nederland drie miljoen vrouwen parttime werken. Dat is meer dan in welk ander Westers land dan ook. OESO is bevreesd dat deze groep vrouwen onder de armoedegrens terecht komt, bijvoorbeeld bij een scheiding of wanneer een crisis toeslaat. Margriet van der Linden, hoofdredacteur van Opzij, deelt deze zorgen en pleit zelfs voor een landelijke voorlichtingscampagne om vrouwen bewust te maken van dit dreigende onheil. Zowel in Opzij als in het tv-programma Buitenhof zette zij onlangs het debat over dit onderwerp in gang.
Natuurlijk is economische onafhankelijkheid heel belangrijk en ik begrijp dat parttime werkende vrouwen financieel in de knel kunnen komen. Toch mogen enige nuances en andere waarden in dit debat niet onvermeld blijven. Ik bestrijd namelijk dat de keuze om in het spitsuur van je leven tijdelijk parttime te gaan werken per definitie onverantwoord is. Vrouwen kunnen in Nederland bewust kiezen voor een parttime baan, mét een partner waarmee zij een samenwerkingsformule hebben. Zij gaan niet bij voorbaat uit van een doemscenario met een relatie-vijandig toekomstbeeld. Zijn die drie miljoen vrouwen daarmee naïef en weinig ambitieus, domweg omdat zij al dan niet tijdelijk een parttime baan hebben? Deze grote groep vrouwen zo wegzetten getuigt van weinig realiteitszin en grove onderschatting.
Volgens de statistieken zijn Nederlandse vrouwen de meest gelukkige vrouwen ter wereld, wonend in een van de rijkste landen van de wereld. Velen hebben een baan, weinig stress en een goede band met partner en kinderen. Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat Nederlandse kinderen de gelukkigste ter wereld zijn. Toeval? Ik denk het niet. De belangrijkste manier om kinderen gelukkig te maken is om als ouder zélf gelukkig te zijn. Nederlandse vrouwen zijn naar mijn idee niet alleen gelukkig, maar tegelijk ook buitengewoon geëmancipeerd. Eigenzinnig kiezen ze de loopbaanplanning die bij hen past en waarbij ze zich, ondanks kleine kinderen, niet laten uitputten. De meeste Nederlandse vrouwen kiezen voor kwaliteit van leven en laten zich niet misleiden. Niet door de mannelijke arbeidsethos, die hen door anderen wordt opgedrongen. Niet door sommige feministen, die hen wegzetten als verwende, luie, parttime prinsesjes, en ook zeker niet door onheilsprofeten, die waarschuwen voor de gevolgen van de dolgedraaide consumptie-economie.
Parttime werken voor vrouwen met kleine kinderen zou naar mijn idee juist bevorderd moeten worden! En wel omdat het voor jonge moeders op alle fronten gezonder is, omdat het van cruciaal belang is om zoveel mogelijk te investeren in de nieuwe generaties. Dat zou on the long run nog wel eens meer topbanen voor vrouwen kunnen opleveren… Ik heb in mijn werk veel vrouwen uit allerlei segmenten van de samenleving ontmoet die korter gingen werken in de jaren dat ze kleine kinderen hadden. Later, toen de kinderen groter waren, hebben ze hun carrière weer opgepakt. En voor de goede orde: dat waren ook vrouwen met een baan als kassière bij Albert Heyn.
Natuurlijk zijn er vrouwen met kleine kinderen, zéker in het segment hoger opgeleiden, die dolgraag fulltime willen blijven werken. Als je daar het gelukkigst van wordt, moet je dat vooral blijven doen. Maar iedereen met gezond verstand kan bedenken dat je als jonge moeder met een fulltime baan na verloop van tijd het gevaar loopt chronisch overbelast te raken, tenzij je het moederschap en de huishouding geheel of gedeeltelijk delegeert, of als je een huisman hebt. Bij de meeste van deze vrouwen echter stijgt het water al snel tot aan hun lippen, ondanks dat zij alles zo goed mogelijk proberen te regelen. Er ontstaat bovenmatige stress, waardoor je jezelf verzwakt, met negatieve gevolgen voor zowel de werkprestaties als voor de sfeer in huis. Ik heb dit in ruim drie decennia als verloskundige zó vaak meegemaakt. Uiteraard zijn er op alle regels altijd weer uitzonderingen: bikkels die het wél allemaal moeiteloos kunnen opbrengen, maar die zijn in de minderheid.
Margriet van der Linden ziet ‘een typisch Hollands calvinistisch schuldgevoel ten aanzien van de kinderen’ als belangrijke reden waarom Nederlandse vrouwen na de komst van de kinderen massaal parttime gaan werken. Dat is een misvatting. Moeders met kleine kinderen én een fulltime baan bouwen langzaam maar zeker een schuldgevoel op jegens zichzélf! Een bijkans onvermijdelijk schuldgevoel omdat je roofbouw pleegt op jezélf, omdat je je moederlijke intuïtie en wezenlijke behoeften wegdrukt en zelfs verloochent. Je werkt gestaag toe naar het ongeluk: een burn-out of een scheiding. Door die roofbouw op jezelf bewerkstellig je juist hetgeen waar Van der Linden zo voor waarschuwt: dat je er alleen voor komt te staan. A self fullfilling profecy…
Ik bezie het glas liever als halfvol dan halfleeg. Twee van de drie huwelijken blijven namelijk gewoon intact! En op je sterfbed vraagt helemaal niemand meer aan je hoeveel uur per week je hebt gewerkt! Wat dan telt is levensgeluk en de liefde die je hebt gegenereerd met je partner, je kinderen en je vrienden.
