ALGEMEEN DAGBAD AD WEEKEND
Interview met Beatrijs Smulders naar aanleiding van deelname aan De foto expositie van Carolien Sikkenk Kenau’s kracht in stadhuis in Haarlem maart 2014
Door Pam van Veen voor ‘Kenau’ in AD Weekend
Vind je de aanduiding Kenau een compliment of belediging? Ik heb tot voor kort het woord Kenau altijd in de negatieve zin van het woord gebruikt. In het boek dat ik momenteel schrijf heb ik hoofdstuk 13 de titel ‘Koele kenau’ gegeven. Dat hoofdstuk gaat over de ouderwetse kweekschool voor vroedvrouwen begin jaren zeventig. Destijds was het nog een uitputtend beroep voor vrijgezelle vrouwen die met hun vak getrouwd waren en die door weer en wind met een leren jas op een brommer midden in de nacht baby’s gingen verlossen. Dat waren vaak hele lieve vrouwen maar er zaten ook echte manwijven tussen, kenau’s.
Fragment uit nieuwe boek ‘In de vroedvrouwenstaf zaten een paar onversneden kenau’s . Onbuigzame, bazige vrouwen die je meteen op je vingers tikten als je niet precies deed wat zij zeiden. Ze waren autoritair en keken sjaggerijnig en misprijzend als je in hun ogen iets ‘fout’ deed. Ze lieten alles moeilijker lijken dan dat het in werkelijkheid was. Je kon aan hun harde uitstraling zien dat ze nooit, maar dan ook nóoit de vleselijke liefde hadden bedreven. Zij waren namelijk zélf een remedie tegen de liefde. En misschien waren ze juist daarom wel hier. Zo konden ze zich toch nog stiekem een béetje laven aan de voor hen onbereikbare beker van seks en het levende resultaat daarvan: de betoverende liefdesbaby’s.’
Door de huidige festiviteiten in Haarlem rondom de geschiedenis van de echt Kenau uit de tachtigjarige oorlog is voor mij de negatieve connotatie gek genoeg verdwenen. Ook door de speelfilm over haar. Nu realiseer ik me pas wie zij was, wat ze deed en hoe heldhaftig en vasthoudend ze eigenlijk was. Zij was onverzettelijk, niet alleen in de strijd tegen de spanjaarden maar ook als ondernemer. Ze was een vrouw met veel mannelijke energie. Vastberaden en onwrikbaar en dan wordt je helaas al snel een manwijf genoemd. Kenau is voor mij nu eerder een geuzennaam.
Wat is jouw het motto in jouw leven? Alle kleine dingen vragen om verwondering, een glimlach of een knipoog. Alle grote dingen vragen om toewijding en volharding. Onderwijl altijd door blijven gaan en nérgens van opkijken.
Wat wil je aan andere Nederlandse vrouwen op internationale vrouwendag meegeven? Ik wil Nederlandse vrouwen een compliment maken. Volgens mij zijn Nederlandse vrouwen de meest geëmancipeerde en machtige vrouwen van het Westelijk halfrond. Nederland heeft de grootste arbeidsparticipatie van vrouwen en tevens het hoogste percentage parttime werkende vrouwen. Ze zijn ook nog eens het gelukkigst. Wat wil je nog meer? Ze kiezen zelfbewust het beste uit twee werelden. Dat wil zeggen dat vrouwen hun eigen arbeidsethos opeisen aangepast aan al hun veelvuldige taken als partner, moeder, ondernemer, werknemer, vriendin, grootmoeder of buurvrouw en mantelzorger. En dan heb ik het huishoudelijk werk nog niet eens genoemd! Tijdens het uitvoeren van al deze rollen heeft de Nederlandse vrouw veel verborgen macht. Het is een vergissing om alle Nederlandse vrouwen over één kam te scheren. Natuurlijk is het wenselijk dat meer vrouwen in topfuncties terecht komen. Maar niet iedere vrouw heeft het in zich om een kenau te zijn. Er zijn vele hoge functies in de semi-top, waar vrouwen vaak zelfs méer invloed en macht kunnen uitoefenen. Juist in samenwerking met een sterke man die aan de top staat. Dat schept soms een effectievere balans. Maar ook in de lagere regionen doen veel vrouwen invloedrijk werk. Ook zij verdienen veel waardering en erkenning.